Chaos en Rumoer

Joost Zwagerman

Eerste druk: augustus 1997

Uitgeverij De Arbeiderspers, Herengracht 370-372 Amsterdam

 

De hoofdpersoon in dit boek heet Otto Vallei. Otto Vallei is een niet zo erg bekende schrijver. 3 boeken heeft hij uitgegeven. Otto lijdt aan zaalvrees, telefoonfobie en schrijfkramp. Geen van allen komt een schrijver goed van pas. Ze ( Karin, zijn vrouw, en hij ) hebben een geheim telefoonnummer genomen, zodat ze niet constant gebeld worden. Zelfs dit helpt niet. Otto zit in de put. Zo overweegt hij om naar zijn uitgever Arnoud Zegel te stappen en hem mede te delen dat hij het schrijvers schap laat liggen en een ander baan gaat zoeken, want hij kan het niet meer. Als hij dan een paar weken thuis zit, krijgt Otto telefoon van Berend van der Molens. Die is de hoofdredacteur van Chaos en rumoer. Een nauwelijks beluisterend cultureel radioprogramma. Hij stelt Otto voor om eens te komen kijken bij een uitzending, want ze zoeken een interviewer voor culturele programma's. Otto wordt de nieuwe omroeper.

Wanneer Stan (de andere omroeper) een opdracht heeft gekregen in een musical moet Otto zijn taak overnemen. Hij moet nu toneelvoorstellingen en musicals gaan bezoeken. Een van de problemen van Otto is dat hij zaalvrees heeft. Hij is er daarom ook totaal niet gelukkig mee, maar hij zet zich er goed doorheen. Tot dan is zijn leven weer rustig. Totdat Ed Waterland een nieuw boek uitbrengt. Het gaat over een schrijver die niet meer kan schrijven en uiteindelijk is beland bij een duf radioprogramma. In het boek worden alle medewerkers van Chaos en Rumoer uitvoerig beschreven en het meeste is kritiek. Otto schrikt zich rot. Dit boek gaat over hem! Zou zijn vrouw dan nog steeds (Ed Waterland was voor korte duur de minnaar van Karin) omgaan met die Waterland en hem de informatie doorgeven die hij haar in vertrouwen had verteld?De eerstvolgende keer dat hij verschijnt op de redactievergadering zitten alle medewerkers rondom de vergadertafel. Ze zijn boos, dat hij hen zo heeft kunnen verraden. Otto probeert nog uit te leggen dat hij dit allemaal niet heeft gedaan. Hij weet niet hoe Waterland aan deze informatie is gekomen. Ze zullen stemmen of Otto mag blijven of niet, want dit is een schandvlek op de carrière van het radioprogramma. Met 2 stemmen tegen en 3 stemmen voor, blijft Otto toch lid van de redactie.

Na een paar weken verschijnen de genomineerden voor de Eurobank prijs. Dat is een eervolle vermelding voor een kunstenaar/schrijver/toneelschrijver etc. Otto en Riekje - een medewerker van Chaos en Rumoer - zijn een van de vele journalisten die de gebeurtenis gaan verslaan. Nu blijkt dat wanneer ze zijn gearriveerd, er maar 1 stoel is gereserveerd voor Chaos en Rumoer. Otto neemt plaats en Riekje gaat ergens anders zitten. Ze wil niet slepen met de zware radioapparatuur in de grote zware tas en zet die daarom ook achter het gordijn.Als er na het diner dan eindelijk de uitreiking plaatsvindt komt er een bericht binnen dat er een bommelding is vermeld in het gebouw. De mensen die in de enorme eetzaal zitten slaan paniekerig op de vlucht. Otto weet niet wat hem overkomt en wordt meegesleurd met de menigte naar buiten. Als Otto hulpeloos op straat staat denkt hij opeens aan hun grote zware zwarte tas die Riekje achter het gordijn had geplaatst. Dat was dus de zogenaamde bom.

Wanneer Otto na een tijdje gelopen te hebben in een café beland ziet hij Waterland zitten en gaat de confrontatie aan. Nu blijkt dat het boek niet over Otto gaat maar over Waterland zelf. Otto krijgt in een keer een idee. Hij gaat een boek schrijven over hem zelf, als Waterland dat kan dan kan hij dat ook.

Tijd:

Het verhaal is geschreven in het heden (1997) en speelt zich dus meer als 20 jaar geleden af. Het verhaal is op een chronologische wijze verteld er zijn geen flashbacks maar wel herinneringen van Otto.

Ruimte:

Het verhaal speelt zich het meest af in Amsterdam, waar Otto woont maar waar ook de uitgeverij Orakel en de studio van Chaos en Rumoer is gevestigd. Otto gaat ook nog een keer naar Hilversum en Arnhem.

Vertelwijze:

Dit verhaal is geschreven in de personale vertelwijze. Het verhaal is geschreven vanuit de visie van de hoofdpersoon Otto Vallei. ‘Otto had zich erbij neergelegd dat hij in druk waarschijnlijk altijd eentalig zou blijven. Maar het was iets anders dat hij zo nodig deelgenoot moest worden gemaakt van het zoveelste kruidenierssuccesje van Eddy Waterland.’

Motieven:

Schrijversschap
Otto was eerst schrijver, maar daar is hij mee gestopt. Aan het eind van het boek heeft hij wel weer een idee voor een boek en besluit hij weer te gaan schrijven. Verder hebben meerdere personages wat met het schrijversschap te maken, namelijk Arnoud Zegel, de uitgever waar Otto bij zat,Ed Waterland, de schijver die een boek schrijft over een persoon dat veel lijkt op Otto en Wout Rookershoofd, redacteur bij Arnoud.

Overspel
Otto’s vrouw Karin is vreemd gegaan met Ed Waterland. Later blijkt dat Karin nooit aan Ed verteld heeft dat zij getrouwd was met Otto.

Otto was ook van plan om vreemd te gaan. Omdat Ed Waterland in zijn boek precies beschrijft wat er gaat gebeuren met Otto, wou Otto zo gaan doen zoals in het boek staat. Eddy schrijft dat de hoofdpersoon vreemd gaat met de hoofdrolspeelster van een toneelstuk waar hij heen geweest is. Daarom ging Otto naar Christel toe, maar die wou dat niet en later komt ze erachter dat hij had gelogen over zijn baan bij de televisie. (Iemand trapte tegen z’n hiel. ‘Hé. Klootzak.’ Worstelend met de schoudertas draaide hij zich om. Christel Vestdijk droeg een Chanelachtig pakje waar hij zich stante pede door uit het veld liet slaan, nog voordat zij hem opnieuw, en nu iets luider, voor klootzak uitmaakte. ‘Ik hoorde helemaal niks meer van je, en toen heeft Ricardo maar naar de PON gebeld. Jaja, talkshow hè. Concrete plannen hè?’ ze wilde hem bijna weer een trap tegen zijn been geven, en deze keer veel harder, vermoedde Otto. Maar ze beheerste zich. ’Geilbak, goorlap. Ik heb Wiert verteld over die maffe oplichterij van je. En dan óók nog je handen niet thuis kunnen houden hè. Nou, Wiert sloeg behoorlijk op tilt. ‘k Zou maar bij hem vandaan blijven als ik jou was.’ (blz. 221))

Schijn en werkelijkheid
Het boek van Ed Waterland lijkt zoveel op het leven van Otto, dat je niet goed weet of het toeval is of dat Ed echt het verhaal van Otto verteld. Vooral in het midden van het boek worden de gebeurtenissen die Otto gaat meemaken heel gedetailleerd en ook goed voorspeld beschreven. Verderop in het boek klopt het niet helemaal meer. In Ed Waterlands boek gaat de hoofdpersoon echt vreemd, maar dat krijgt Otto niet voor elkaar. Het is voor Otto moeilijk om te weten of hij nou echt de hoofdpersoon in Ed’s boek is of dat hij hetzich allemaal maar inbeeldt.

Het thema van het boek is paranoia. Otto denkt te veel na en zoekt overal wat achter. Hij vertrouwd bijna niemand.

 

Personages:

Otto Vallei: Otto is de hoofdpersoon van het boek. Hij is een schrijver maar heeft aan het begin van het boek last van writer’s block. Hij stopt uiteindelijk met schrijven en gaat werken bij het radioprogramma Chaos en Rumoer. Aan het begin heeft Otto last van zaalvrees en telefoonangst. Maar na een tijdje te werken bij de radio heeft hij zijn telefoonangst overwonnen. Als Otto denkt dat het boek van zijn rivaal Ed Waterland over hem gaat draait Otto wel een beetje door en begint zich erg raar te gedragen. Aan het einde van het boek kalmeert Otto als hij achter de waarheid van het boek van Ed komt en begint opnieuw met schrijven. Otto is een round character hij verandert en ontwikkelt zich in de loop van het verhaal.

 

Eddy Waterland: Ed is de aartsrivaal van Otto, hiervoor zijn meerdere redenen:  Ed heeft ooit een relatie gehad met de vrouw van Otto terwijl Otto met haar getrouwd was. Ed wist alleen niet dat Karin getrouwd was met Otto. Hij heeft ook heet boek ‘Hart aan de rand van de stad.’ Uitgebracht en met dit boek wint Ed de Eurobank-literatuurprijs.  Ed is een flat character hij veranderd niet in de loop van het boek.

 

Karin Vallei: Karin is de vrouw van Otto. Zij probeerde hem vaak te helpen om weer te gaan schrijven maar dit lukte helaas voor beiden Otto en Karin niet. Ze is vreemdgegaan met Ed Waterland de aartsrivaal van Otto. Karin is een flat character ze veranderd niet in de loop van het boek.

 

De titel van het boek is Chaos en Rumoer. Dit is de naam van het radioprogramma waar Otto gaat werken maar het kan ook slaan op het leven van Otto. Otto denkt chaotisch na en zijn leven is ook rumoerig en chaotisch. Otto kan ook niet zo goed tegen rumoer vooral niet als hij aan het werk is. Dan moet alles stil en rustig zijn.

 

Motto: “The closer he tried to get to describing how he arrived at becoming this failure rather than another, the further he seemed from the truth. True lives belonged to others, or so others believed.” 
Philip Roth, Sabbath’s Theatre 

 

Keuze-opdracht:

Ansichtkaart/brief

 

Beste Otto,

Gefeliciteerd met het starten van je nieuwe boek.  Ik hoorde van de uitgever Orakel dat je een nieuw idee had en dat je al bent begonnen met schrijven. Ik ben ontzettend blij voor je en ik ben zeer benieuwd hoe de eindversie eruit komt te zien. Hoe gaat het verder met je? Hoe gaat het met jou en Karin? En hoe is het nog afgelopen met Ed Waterland? Met mij gaat alles goed. Ik heb net een drukke periode op het werk achter de rug maar over twee weken gaan ik en Piet lekker op vakantie naar Kos, even uitrusten, ik heb er zin in!  Ik hoop je snel weer te zien, misschien kunnen we nog eens zo’n mooie wandeling maken net als de vorige keer. Ik wens je heel veel succes met het schrijven, houd me op de hoogte en doe de groetjes aan Karin!

Groetjes, Saskia

 

Dit boek behoort tot de categorie proza.